Turkish term (edited): Kurtlar Vadisi a�l�mlar�

Sorunuzu ben de çok iyi anlayamadım. Üstelik bu diziyi de bilmiyorum, seyretme imkânım da yok, hatta varlığından da sizin sorunuz aracılığıyla haberdar olup internetten sayfasını okudum. Ama eğer "Kurtlar Vadisi" ve "Çakır" adlarının, Türkçe konuşan insanlara kavram olarak ne ifade ettiğini merak ediyorsanız, şu *tahmini* yürütebilirim:

Anladığım kadarıyla bu bir mafya dizisi ve erkeklik, mertlik, kahramanlık vb gibi birtakım popüler kavramların yüceltilmesi üstüne kurulu. "Kurtlar Vadisi" isminin, bilinçli bir şekilde olmasa bile büyük ölçüde, ama sadece *isim düzeyinde* "Kurtlar Sofrası"ndan esinlendiğini söyleyebilirim. Kurtlar Sofrası, Atilla İlhan'ın bir romanı ve 1960 darbesinden önceki dönemi anlatır. Buradaki "kurt" imgesi yırtıcılığı, acımasızlığ, gücün tek geçerli değer olmasını ifade ediyor: Yani kurtlar sofrasında ya kurt olarak var olabilirsiniz ya da kurtlara yem olursunuz. Hukuk geçerliliğini kaybetmiştir, güçlü olan güçsüz olanı ezer. "Kurtlar sofrası" bir tür deyim olarak dile de girmiştir. Hatta sanıyorum aynı adda ve Atilla İlhan'ın romanından tamamen bağımsız bir şarkı da var. Bu açıdan "kurtlar" imgesi genel olarak mafya tablosuna uyuyor sanıyorum. Bir başka nokta: "kurt" Müslümanlık ve Anadolu öncesi Türk mitolojisinde yeri olan bir hayvan, bu nedenle de Türkiye'de aşırı sağ tarafından simge olarak seçilmiştir. 12 Eylül darbesinden sonraki dönemde yoğunlaşan ve bu tür diziler aracılığıyla popülerize ve romantize edilen mafya örgütlenmelerinde bu grup da ağırlıklı bir yer edindi, hatta "ülkücü [yine aşırı sağın kendini nitelemede kullandığı bir ad] mafya" diye bir kavram da oluşmuştu. "Kurtlar Sofrası"ndaki "kurt"un bundan esinlenmiş veya bunu kastetmiş olduğunu sanmıyorum, ama izleyicinin zihninde uyandırdığı imgeler arasında bu da yer alabilir, diye de bir tahminde bulunayım. İnternette "kurtlar vadisi" diye arama yaparsanız, özellikle dizinin resmi sitesine girerseniz, "kurtlar sofrası" romanı ve deyimindeki "kurt" kavramıyla ilgili olarak anlattıklarıma daha yakın bir tablo bulacaksınız.

__________

Çakır ise kelime anlamı olarak Leyal'in dediği gibi mavi gözlü demek. Bir erkek ismi olarak kullanılıyor mu, bilmiyorum, kullanılıyorsa bile yaygın olmadığı kesin. Ama bana hemen çağrıştırdığı ilk ve tek şey: Çakır Efe. "Efe" Ege yöresinin Robin Hood'vari popüler kahramanlarına verilen ad; bunlar Kurtuluş Savaşı'nda da rol oynamış kişiler; bir tür romantize edilmiş, halk kahramanı haline gelmiş çete reisi, haydut vb olarak düşünülebilir. Türk insanının zihninde uyandırdıkları imgeler de yine mertlik, kahramanlık, yiğitlik vb kavramlarıyla bağlantılıdır. Mafyayla ne derece paralellik kurulabilir aralarında bilemeyeceğim, ama Çakır gibi bir isim seçilmesinin "seyircinin zihni"nde böyle bir paralellik yaratmaya yönelik olduğu düşünülebilir. Sonuçta mafya nedir? Soygun, uyuşturucu, cinayet işleriyle uğraşan adamlardır. Bu adamları film kahramanı yaparsanız seyircinin onlarla özdeşleşmesini ve yaptığınız işe sempati duymasını nasıl sağlayacaksınız? Erkeklik, mertlik, cartcurt kısmını romantize edip abartarak, yücelterek. Bunun için de bir efeyi çağrıştıracak bir isim seçmek, gayet isabetli. Çakır Efe'nin gerçek bir kişi olup olmadığını da bilmiyorum. Sadece türküsünün hikâyesini bulabildim, o da şurada:
http://www.turkulerimiz.net/contents.php?cid=1957

Dizideki Çakır da öldürülmüş; onun dizide nasıl öldürüldüğünü bilmiyorum ama belki Çakır Efe'nin ölümüyle arada bir paralellik vardır.

Dediğim gibi bunlar sadece Türkiye'nin yerlisi bir insan olarak "Kurtlar Vadisi" ve "Çakır" isimlerinin benim zihnimde uyandırdığı imgeler. Bilgi, değil; diziyi bilmediğim için yorum da değil aslında. Daha kötüsü sorunuzu, daha doğrusu "açılım"dan kastınızı tamamen yanlış anlamış da olabilirim. Öyle ise kusura bakmayın :-)




--------------------------------------------------
Note added at 8 days (2004-06-29 22:33:36 GMT) Post-grading
--------------------------------------------------

Bu herhalde Kudoz tarihinin en sessiz sedasız açılıp kapanan sorusu oldu. Keşke diziyi seyredenlerden yorum alabilseydik. Eng>Tur\'da sormanız benim önerim olduğu için biraz suçluluk duymadım desem yalan olacak. Oradaki münasebetsizliğin sizi de birçokları gibi Türkçe Kudoz\'dan uzaklaştırmamasını diliyorum.