Türkiye'deki ücretler ne zaman düzelecek?

Devlet kurumları, çevirmenleri üniversitelerin sadece mütercim-tercümanlık
bölümlerinden seçmeli.

Vakıf üniversitelerinin çeviri öğretim programlarına ilgisi bu akademik alanın aynı zamanda eğitim sektöründe önemli bir “pazar” olduğunu da gösteriyor. Çeviri eğitiminin öğrencilerin ve velilerinin ilgi gösterdikleri ve talep ettikleri bir programa dönüştüğünü gözlemliyoruz. Bu özel öğretim kurumlarındaki programların çeviri sektörünün ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamayacağı tartışılır. Lisans ve önlisans düzeyinde eğitim veren bu kurumların pek çoğunda çeviribilim alanında yetişmiş yeterli akademik personel yok.
(...)

Çeviri piyasasına hiçbir şekilde kuralcı bir yaklaşımla bakmadığımızdan, çeviri yapmak için akademik çeviri eğitimi alma gerekliliği olduğunu iddia etmedik. Diplomalı pek çok “uzman” olmayan çevirmen ortaya çıkabileceği gibi, diplomasız pek çok yetenekli “alaylı” çevirmenle de karşılaşılabileceği gerçeğinden hareket ettik.

Bu teknolojiler içinde en çarpıcı olanı “bulut” uygulamaları.

Çevirmenleri pahalı çeviri bellek yazılımlarını (metin, altyazı, dublaj, yerelleştirme vs), proje yönetimi yazılımlarını, dönüştürme yazılımlarını, terimce yazılımlarını, çeşitli çevirmen destek yazılımlarını satın almadan kurtaran, bu ve benzeri araçları bulut üzerinden ücretsiz ya da daha rahat karşılanabilen rakamlarla kullanmalarına imkan tanıyan bu uygulama git gide yaygınlaşmakta. Çok uluslu dil hizmeti veren şirketler de özellikle işbirliği yaptıkları serbest çevirmenleri, proje yöneticilerini, düzeltmenleri, son okurları, terimce yöneticilerini vd. bu gibi külfetlerden kurtarmak için gizliliğe azami imkan tanıyan şirketleri içindeki ya da bulut ortamında bulundurdukları sunucuları üzerinden çalıştırıyor. Böylelikle bir yandan serbest çalışanlar, üzerinde çalıştıkları konu bağlamında sunucuda bulunan temiz bellekten yararlanabiliyor, bir yandan şirket, yapılan işi eş süremli olarak izleyebiliyor. Böylelikle çeviri sürecinde gizlilik konusuna tamamen uyuluyor ve yapılan iş konusunda dünyanın farklı ülkelerindeki uzmanlarla çalışma imkanı sağlanıyor. Kısaca, içinde bulunduğumuz ortam her türlü gelişmeyi en kısa zamanda kullanıcı düzeyinde öğrenmeye gönüllü teknoloji dostu, araştırmayı seven, çeviri yetisi gelişmiş uzman dil hizmeti sağlayıcıları gerektiriyor.

Bilgisayar yardımlı çeviri sistemleri, “Translation Memory” – “Çeviri Hafızası” sistemleriyle, özellikle teknik çeviri yapan çevirmenlerin, aynı cümleleri, aynı terimleri tekrar tekrar çevirmesine engel olarak, hem iş yükünü azaltır, hem de metinde devamlılık ve tutarlılık sağlar. İçerisinde bulunduğumuz çağın getirdiği kolaylıklardan faydalanılırsa, çevirinin hem hızı, hem de kalitesi artacak, bunların yanında ise çevirmenin iş yükü azalacaktır. Bu sistem ve donanımların çeviri bölümlerinde kullanılabilir olması için fakülte bütçelerinde bunlara mutlaka pay ayrılması gerekmektedir. Mezunlarımız iş dünyasına adım atmadan önce, bunların kullanımında yeterli deneyim sahibi olmalıdırlar.

Birlik müktesebatının aktarılmasında belli alanlarda uzmanlaşmış çevirmenlere ve terim bilimcilere ihtiyaç duyulduğundan, mevcut koşullar değerlendirildiğinde böyle bir amaca da lisans programlarıyla ulaşmak çok güç görünüyor. Bu amaç, ancak lisanstan sonra iki veya üç yıl süren, AB müktesebatının ağırlıklı olduğu bir disiplinlerarası yüksek lisans programıyla gerçekleştirilebilir.

Müktesebatı Türkçeye aktarmak için kalan süre gittikçe azalmaktadır. Teknik metinler de çoğu zaman çevirmenin yetkinliğini aşmaktadır. Özellikle büyük antlaşmalar ve çok farklı alanlar söz konusu olduğundan, çevirmen terim çalışmasına oldukça fazla zaman ayırmak zorunda kalmaktadır. Bu nedenle AB müktesebatının Türkçeye aktarılmadan önce, buradaki teknik terimlere Türkçe karşılıkların verildiği terim bankalarının oluşturulması ve farklı alanlarda terim sözlüklerinin hazırlanması ön koşuldur.