Ucuz kelimesi son yıllarda olumsuzlaşıyor mu bana mı öyle geliyor? Thread poster: Ali Bayraktar
|
|---|
Daha önceden bu kelimede olumsuz anlamlar olduğunu düşünmüyordum.
Ancak son yıllarda nereye koymak istesem orada bir olumsuzluk yansıtıyor gibi geliyor.
Siz ne düşünüyorsunuz?
Bu kelimede son yıllarda olumludan olumsuz doğru bir anlam toplama mı başladı bana mı öyle geliyor?
Her görüşe şimdiden teşekkürler,
Selamlar
M. Ali
[Edited at 2014-05-24 17:54 GMT]
| | | | | Eskiden beri | May 25, 2014 |
Ali Bayraktar wrote:
Daha önceden bu kelimede olumsuz anlamlar olduğunu düşünmüyordum.
M. Ali
[Edited at 2014-05-24 17:54 GMT]
"Ucuz etin yahnisi yavan olur", "Ucuz mal alacak kadar zengin değilim" gibi laflar duyarız ama dün bir videoda Avustralya'da kilosu 1 Avustralya Doları olan Mango'nun tanesine Türkiye'de aynı parayı verdiğimi öğrenince tepem atmadı değil.
| | | | | Ucuz kelimesi | May 25, 2014 |
Sanırım bu kelimenin anlamı kullanıldıgı yere göre değişiyor.
| | | | Nihan Pekmen 
Türkiye
Local time: 07:51
Member (2012)
Turkish to English
+ ...
Bence benzer kullanım 90'lı yıllarda kötü kelimesi için geçerliydi.
İyi birşey yapan veya başarılı birisine "çok kötüsün" denilmesi gibi.
Dil de kültür dinamiği ile değişiyor. Bunu sosyoloji ve etimoloji bilgisi olan arkadaşlar daha iyi açıklayacaklardır.
| | |
|
|
|
Ümit Karahan
Türkiye
Local time: 07:51
English to Turkish
+ ...
| Inexpensive vs. Cheap | May 26, 2014 |
Kulakları çınlasın, lisedeyken (90'lar) sevgili İngilizce öğretmenimiz bu iki kelimenin( inexpensive ve cheap) farklı anlamları olduğunu, cheap kelimesinin aynı zamanda kalitesiz anlamına geldiğini, eğer kaliteli ama fazla para tutmayan bir ürün/hizmetten bahsedeceksek inexpensive kelimesini tercih etmemizi salık vermişti dersin birinde. Ben o gün bu gündür aynı mantığı Türkçe için de kullanıyor ve kaliteli ama parası az olanlar için ucuzdan ziyade pahalı değil d... See more Kulakları çınlasın, lisedeyken (90'lar) sevgili İngilizce öğretmenimiz bu iki kelimenin( inexpensive ve cheap) farklı anlamları olduğunu, cheap kelimesinin aynı zamanda kalitesiz anlamına geldiğini, eğer kaliteli ama fazla para tutmayan bir ürün/hizmetten bahsedeceksek inexpensive kelimesini tercih etmemizi salık vermişti dersin birinde. Ben o gün bu gündür aynı mantığı Türkçe için de kullanıyor ve kaliteli ama parası az olanlar için ucuzdan ziyade pahalı değil demeyi tercih ediyorum. Fakat sanırım bizim kültürümüzde fark o kadar keskin değil. Ucuz deyince genelde kaliteden ziyade parası anlaşılıyor. Nihan Hanım'ın dediği de var tabi. Dil durağan bir olgu değil. Yaşıyor ve yaşarken değişiyor.
Selamlar... ▲ Collapse
| | | | Haluk Erkan
Türkiye
Local time: 07:51
German to Turkish
+ ...
| Ucuz, hesaplı ve ekonomik üzerine | Jun 3, 2014 |
Ucuz (Alm. billig), hesaplı, ekonomik (Alm. preiswert)… Bu kelimelerden en eskisi ucuz, ardından ekonomik ve (bu anlamdaki kullanımda) son zamanların moda deyimi hesaplı. Ucuz kelimesi kullanıldığı atasözlerinde ve deyimlerde kimi zaman negatif bir anlam barındırabiliyor: “Ucuz etin yahnisi yavan olur”, “ucuza gitmek”, “insan hayatı bu kadar ucuz mu?” vs. Zaten TDK’nın ucuz kelimesi için verdiği açıklamalar da bu olumsuz anlam boyutunu perçinliyor:
... See more Ucuz (Alm. billig), hesaplı, ekonomik (Alm. preiswert)… Bu kelimelerden en eskisi ucuz, ardından ekonomik ve (bu anlamdaki kullanımda) son zamanların moda deyimi hesaplı. Ucuz kelimesi kullanıldığı atasözlerinde ve deyimlerde kimi zaman negatif bir anlam barındırabiliyor: “Ucuz etin yahnisi yavan olur”, “ucuza gitmek”, “insan hayatı bu kadar ucuz mu?” vs. Zaten TDK’nın ucuz kelimesi için verdiği açıklamalar da bu olumsuz anlam boyutunu perçinliyor:
1) Fiyatı yüksek olmayan, pahası az, düşük fiyatlı, pahalı karşıtı
2) Az emekle elde edilen
3) Bayağı
Buna karşın hesaplı ve ekonomik kelimelerinin her zaman olumlu anlam içerdiklerini varsayabiliriz. Bu durum Almancadaki eşanlamlıları için de söz konusu: Billig (ucuz) bende kimi kullanımlarda negatif bir izlenim bırakıyor; aslında bu izlenimin nedeni kelimenin anlam boyutlarından kaynaklanmakta. WAHRIG sözlüğünde bu kelimenin diğer anlamları şöyle verilmiş: minderwertig (değersiz), dürftig (sefil, yetersiz); abgedroschen (bayağı), nichts sagend (bir şey ifade etmeyen). Fakat preiswert (ekonomik) her zaman olumlu bir kavramdır.
Günlük konuşmalardan yola çıkalım ve ucuz kelimesine yakından bakalım:
A: 35 teleye* mi aldın? Kıııız, çok ucuzmuş yaaa… Bu kadar ucuza böyle güzel ayakkabı mı olur be?
Burada herhangi bir olumsuzluk söz konusu değil. Tam aksine…
B: 80 tele* mi dedin? Olum, bu ucuz ceketle kendini millete mi güldürcen ya? Yürü git işine!
Burada olumsuzluktan bahsedebiliriz.
C: Adamın üzerindeki kıyafetin çok ucuz olduğu, özensiz dikişlerinden ve ince dokumasından belli oluyordu.
Burada sadece bir tespit var; ne olumlu ne olumsuz.
Bana kalırsa ucuz kelimesi başta da söylediğim gibi kullanıldığı deyim ve atasözlerinin etkisiyle üzerine ister istemez olumsuz bir yük almış. Zaten TDK’nın da belirttiği gibi kendi anlam boyutunda da zaten bir olumsuzluk barındırıyor. Bununla birlikte sosyal statü ne kadar yüksekse, sanırım pahalı ve değerli terimleri daha çok rağbet görüyor. Ve karşıtları, özellikle ucuz kelimesi aşağılayıcı, olumsuz amaçla kullanılıyor:
D: Şekerim, Hulusi Beyin kravatını gördün mü? Böylesine ucuz, beş para etmez bir aksesuarla nasıl insan içine çıkabiliyor, merak ediyorum doğrusu…
Tüm bu kavramların içinde pek sevmediğim “hesaplı” deyimidir. Türkçede -lı -li eki, şekerli kelimesinde olduğu gibi bir nesnede/yerde/objede, bu ekin geldiği şeyin olduğunu bildirir (şehir ve ülke isimleri bu kategoriye ait değil: Angaralı, Alamanyalı vs. -li eki burada, bir kişinin o yerden geldiğini bildiriyor). Mesela “şekerli kahve”de olduğu gibi, yani kahvenin içinde şeker var. Ancak hesaplı kelimesinde bunu uygulayacak olursanız, “bu araba çok hesaplı” derken yarı yolda kalıyorsunuz ve ancak mecazen anlam verebiliyorsunuz. Tabii hesaplı kelimesinin (ucuz veya ekonomik anlamında) artık kendine sağlam bir yer edindiğini ve oldukça popüler bir deyim olduğunu da kabul etmek gerekiyor.
______________________________________________________________
*PS: Bu “tele” (TL) vurgulamasına çok gıcık oluyorum, arkadaş. Lira demek bu kadar zor mu? ▲ Collapse
| | | | To report site rules violations or get help, contact a site moderator: You can also contact site staff by submitting a support request » Ucuz kelimesi son yıllarda olumsuzlaşıyor mu bana mı öyle geliyor? No recent translation news about Türkiye. |
| TM-Town | Manage your TMs and Terms ... and boost your translation business
Are you ready for something fresh in the industry? TM-Town is a unique new site for you -- the freelance translator -- to store, manage and share translation memories (TMs) and glossaries...and potentially meet new clients on the basis of your prior work.
More info » |
| | Wordfast Pro | Translation Memory Software for Any Platform
Exclusive discount for ProZ.com users!
Save over 13% when purchasing Wordfast Pro through ProZ.com. Wordfast is the world's #1 provider of platform-independent Translation Memory software. Consistently ranked the most user-friendly and highest value
Buy now! » |
|
| | | | X Sign in to your ProZ.com account... | | | | | |
Login to reply/comment 
Translation news in Türkiye
