Bir kuyu, bir taş Thread poster: murat Karahan
|
|---|
Bu sefer de kuyuya ben taş atayım. Malum, kelimeyi Türkçeleştirsek de mi çevirsek, Türkçeleştirmeden mi çevirsek konusunda hep iki kamp olmuştur.
Farazi bir durum üzerinde duralım, karşınıza Türkçe'de olmayan İngilizce bir kelime çıktı. Öyle bir kelime ki, İngilizce'de bir ay önce kullanıma girmiş ve bu terimi Türkçe'ye çevirecek olan ilk kişi sizsiniz. Ne yaparsınız? İngilizcesini bırakıp parantez içinde Türkçe açıklamasını mı verirsiniz? Türk... See more Bu sefer de kuyuya ben taş atayım. Malum, kelimeyi Türkçeleştirsek de mi çevirsek, Türkçeleştirmeden mi çevirsek konusunda hep iki kamp olmuştur.
Farazi bir durum üzerinde duralım, karşınıza Türkçe'de olmayan İngilizce bir kelime çıktı. Öyle bir kelime ki, İngilizce'de bir ay önce kullanıma girmiş ve bu terimi Türkçe'ye çevirecek olan ilk kişi sizsiniz. Ne yaparsınız? İngilizcesini bırakıp parantez içinde Türkçe açıklamasını mı verirsiniz? Türkçeleştirip (bunun da yolu yordamı var elbet) İngilizcesini ve Türkçe açıklamasını mı parantez içinde verirsiniz? 4-5 gün sonra bu konuda hiç beklemediğiniz bir yerden bir katılım olabilir.
Not, yerleşmiş olan bir sözcüğe karşılık türetmek değil bu, hemen olayı o yöne çekmeyelim. ▲ Collapse
| | | | murat Karahan 
Türkiye
Local time: 02:02
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | gelişmeye açık olması önemli kıstas | Aug 7, 2003 |
Kısacası türetilecek terim kısır olmamalı, yeni sözcüklerin türemesine elverişli olmalı. Bu kelime türetilirken gözetilmesi gereken konulardan biri. Onun dışında sözcüğün zamanla anlam yükü artar, azalır. Printer sözcüğüne bakalım, önerilen karşılık yazıcı. Şu anda yazıcı dendiğinde resim basan bir alet olduğu anlaşılıyorsa aslında ortada bir sorun yok demektir, tabii tutup sözcüğün etimolojik kökeni hakkında kafa patlatmayı seçmezsen. Yazıcı ... See more Kısacası türetilecek terim kısır olmamalı, yeni sözcüklerin türemesine elverişli olmalı. Bu kelime türetilirken gözetilmesi gereken konulardan biri. Onun dışında sözcüğün zamanla anlam yükü artar, azalır. Printer sözcüğüne bakalım, önerilen karşılık yazıcı. Şu anda yazıcı dendiğinde resim basan bir alet olduğu anlaşılıyorsa aslında ortada bir sorun yok demektir, tabii tutup sözcüğün etimolojik kökeni hakkında kafa patlatmayı seçmezsen. Yazıcı yanlış tercih olabilir, peki printer karşılığı basıcı önerilseydi ve yerleşmiş olsaydı bir sorun kalmayacaktı, değil mi? Kaynak dildeki print kökünün, hedef dil Türkçe'deki basmak karşılığından türetilen bir kelime "basıcı". Hem yazı hem de resim basmayı karşılayabilecek bir kelime, burada bir yanlış tercih var. Peki printer kullanmak doğru mu? (tekrar vurgulayayım, printer'ın yeni bir keşif olduğunu varsayıyoruz)
Tayfun Torunoglu wrote: Eğer terim daha önceden var olan bir terimden türetilmişse(kaynak dilde), Türkçe'de o türetilen ilk terimin karşılığı var mı? O ilk kökün Türkçe'deki paralelinden bir türetme yapabilir misiniz? Bulduğunuz veya önereceğiniz terim acaba o bağlamda bir karışıklığa neden olabilir mi? Bulacağınız Türkçe terim acaba teknolojik gelişme karşısında gelecekte de anlamı karşılayabilecek mi? Bunun şimdiden bilinmeyeceğini düşünüyorsanız, elinizdeki terimin İngilizcede "span" ettiği alan ve çeşitliliğin aynen Türkçe'ye çevrildiğinde korunup korunmadığından anlayabilirsiniz. Zira terim (alındığı dilde-İngilizce) eğer gelecekte teknolojik gelişmeye paralel /anlamsal-içerik açısından evrim geçirecekse ancak o anki span ettiği anlamlardan hareketle yapacaktır aksi takdirde mevcut anlamlarından(kaynak dilde) tam bir sapma olacaksa bir ihtimal onunda tam olarak başka bir terimle ikame edileceği(kaynak dilde) yani kaldırılıp atılacağı varsayılabilir. Bu teknolojik gelişme dinamiği yani motoru ülke dışında olan tüm diller için geçerlidir. Fazla soyutluktan sıyrılmak için basit bir örnek Print, Printer terimi. Printer ilk geliştirildiğinde sadece daktilo tarzında yazı yazabiliyordu ve Yazıcı terimi gayet iyi gitti. O zamanlar Printerden çıkarttınız çıktı ancak noktalar halinde bir grafikimsi görüntüydü,resim olamıyordu. Printerin ilk zamanlarında birde Plotter vardı. O da çiziyordu. Adı da çiziciye çıkmıştı.  Ne varki, Print ve Printer İngilizcede aynı zamanda baskı anlamlarına geliyordu. Kaynak dilde onlar tüm baskı işlerini de aynı şekilde karşılıyorlardı. Yine çok tekrarladığım üzere, akıl kullanmadan Gördüğünü adlandırma veya Kızılderililerin Demir at demesi gibi Yazıcı demek yeterliydi. Ama Printer gelişti şimdi Resim basıyor, plotter denilen aygıt ise artık ancak mimari çizimlerde vb. kullanılan şu anda kimsenin pek görmediği veya adını dahi duymadığı bir şey. Biz ise Yazıcıyla resim basıyoruz.)) Bunun gibi yüzlerce saçmalık var. [Öyleki, tam meslek belirtmek istemiyorum, işin ehliyim deyip/ ortada fink atan akıl fukarası bir takım zevat (Aslında köylerinde çobanlığın sürdürselerdi belki ülkeye daha faydalı olurlardı)şu an ortaya çıkardıkları karmaşayı yüzlerce sene uğraşsa çözemez. ] ▲ Collapse
| | | | murat Karahan
Türkiye
Local time: 02:02
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Aynısından bir tane daha | Aug 7, 2003 |
Diyelim ki terim film içinde geçti. Yalnız film çevirileri ve özellikle de altyazı çözümlerin daha az ve kısıtlı olduğu bir alandır.
Somut örnek verelim, The Core filmi. Terim Unobtanium, hayali, gerçek dünyada karşılığı olmayan bir madde. Kök olarak unobtainable'dan geliyor, İngilizce bilenlerin fazla kafa patlatmadan anlayabilecekleri bir etimolojisi var.
Sorun, unobtanium olarak bıraktığınız zaman oradaki kelime oyunu çeviriye yansımıyor ve altyaz�... See more Diyelim ki terim film içinde geçti. Yalnız film çevirileri ve özellikle de altyazı çözümlerin daha az ve kısıtlı olduğu bir alandır.
Somut örnek verelim, The Core filmi. Terim Unobtanium, hayali, gerçek dünyada karşılığı olmayan bir madde. Kök olarak unobtainable'dan geliyor, İngilizce bilenlerin fazla kafa patlatmadan anlayabilecekleri bir etimolojisi var.
Sorun, unobtanium olarak bıraktığınız zaman oradaki kelime oyunu çeviriye yansımıyor ve altyazılı filmi sadece İngilizce'den izleyenler algılayabiliyor. Filmi altyazıdan takip edenler hiçbir şey anlamıyor.
Çevirseniz, mesela Eldeedilemezyum, bulunmazyum, Zoryum, namevcutyum (unobtainable) anlaması çok mu zor oluyor? Bulunmazyum diye bir sözcükle karşılaşan izleyici aynen ingilizce orijinalinde olduğu gibi kısa bir etimoloji yaparak aynı sonuca ulaşıyorsa çözüm "bulunmazyum".
Tayfun Torunoglu wrote:
Yukarıda söylediklerim çok genel. Terimi ve bağlamı verebilirseniz daha iyi akıl yürütülebilir. Bir kere çevirinin yazılı olduğunu varsayıyoruz birde düşünün aynı terim bir Filmde geçsin. Ne yapacağız ? Altyazıya açıklama ma gireceğiz? Hayır. Ortam, bağlam vb önemli.
Bazı durumlarda teknik olmayabilir ama sosyal yanı olan bir şey olabilir. Sosyal yanı olan terim veya deyimi kökeni, çağrışımları ve çok daha geniş perspektiflerde değerlendirmek gerekir.
O yeni icat edilen terim neden icat edilmiş teknolojik gereksinim mi yoksa sosyal bir şey mi? ▲ Collapse
| | | | murat Karahan
Türkiye
Local time: 02:02
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Kelime türetmenin yolları | Aug 9, 2003 |
Diyelim ki İngilizceden Türkçe'ye çeviri yaparken karşınıza İngilizcede yeni kullanıma girmiş bir sözcük çıktı. Biraz araştırma yaptıktan sonra bunu ilk kez kendinizin çevirdiğinizi gördünüz. Örnek olarak unobtanium'a devam edelim. İnternet üzerindeki Türkçe sayfalarda unobtanium araması yaptığınızda sonuç sıfır. Bu durumda sözcüğün İngilizce'deki açıklamasına bakıyorsunuz. Tayfun Bey aşağıda vermiş açıklamayı.
unobtanium adj. des... See more Diyelim ki İngilizceden Türkçe'ye çeviri yaparken karşınıza İngilizcede yeni kullanıma girmiş bir sözcük çıktı. Biraz araştırma yaptıktan sonra bunu ilk kez kendinizin çevirdiğinizi gördünüz. Örnek olarak unobtanium'a devam edelim. İnternet üzerindeki Türkçe sayfalarda unobtanium araması yaptığınızda sonuç sıfır. Bu durumda sözcüğün İngilizce'deki açıklamasına bakıyorsunuz. Tayfun Bey aşağıda vermiş açıklamayı.
unobtanium adj. describing a bike or accessory made from expensive, high-tech material. A play on "unobtainable" and "titanium." n. a piece (of god knows what) that has come off from the inside of something else and rattles around, impossible to retrieve to stop the rattling. E.g. a piece of weld comes off of the inside of a bike frame.
Sözcük unobtainable ve titanium köklerinden türetilmiş. Bu iki kökün de Türkçede karşılıkları mevcut.
Unobtainable; bulunmaz, sağlanamaz, elde edilemez
Titanium; (yazmaya gerek var mı)
Sorun; İngilizce sözcüğün unobtainable'ın "unob-" ve titanium'un
"-tanium" kısımlarından oluşması. Unobtainable'ın Türkçe karşılıkları arasında önerilebilecek bir sözcüğün "tanyum" şeklinde bitmesine elverişli bir sözcük görünmüyor bana göre. Fakat "-zyum" diye biten pek çok sözcüğün olması olumlu sayılabilecek bir durum. Bu durumda bulunmaz+yum, eldeedilemez+yum, erişilemez+yum gibi sözcükler önerilebilir. Daha önce bu şekilde sözcükler türetilmiş olması da yine önemli kıstaslardan biridir. Bu durumda bu örnekler öneriye dayanak oluşturur. Kısacası sözcük türetme olayı (ki bu ideal sayılabilecek kadar kolay bir örnek) bu kadar. Sonuçta ortaya çıkan bir öneridir ve bakarsınız tutar, bunun başkaca bir yolu yok. Bu işlem aslında KudoZ sorularında karşımıza çıkan yeni kelimelere ya da eski kelimelere (televizyon örneği gibi) karşılık önerirken yaptığımız beyin fırtınasının kabaca bir çözümlemesinden başka bir şey değil.
Sözcük köklerinden yola çıkarak bir yere varmak mümkün görünmüyorsa, bu sefer kelimenin sözlük anlamlarından yola çıkmayı deneyebilirsiniz. Arkası yarın... ▲ Collapse
| | |
|
|
|
Nezih Doğu
Local time: 02:02
English to Turkish
+ ...
| Yaratıcılık vs Karşılaştırmacılık | Aug 9, 2003 |
Contrastive veya comperative bakarak iki dil arasında bazı, hatta çok önemli şeyleri, çözmek mümkün. Ne var ki dilbilimsel dayanak, bazen çeviride yetersiz kalabiliyor. Anladığım kadarıyla Murat ve Tayfun'un ifadeleri de bizi aynı yere çıkarıyor. Ya, aslına sadık kalıp kopukluklara sebep olunacak, ya da ortaya yeni bir önerme (önerme diyorum, çünkü bir ifadenin sözcük olabilmesi için önce kabul görmesi gerekir bence) atılıp tepkilerle yaşanacak.
Açıkças... See more Contrastive veya comperative bakarak iki dil arasında bazı, hatta çok önemli şeyleri, çözmek mümkün. Ne var ki dilbilimsel dayanak, bazen çeviride yetersiz kalabiliyor. Anladığım kadarıyla Murat ve Tayfun'un ifadeleri de bizi aynı yere çıkarıyor. Ya, aslına sadık kalıp kopukluklara sebep olunacak, ya da ortaya yeni bir önerme (önerme diyorum, çünkü bir ifadenin sözcük olabilmesi için önce kabul görmesi gerekir bence) atılıp tepkilerle yaşanacak.
Açıkçası ben, yaratıcı olmaktan yanayım. Somut örneklemeler de yapacağım ama internet cafeden ancak bu kadar oluyor. Görüşmek üzere. ▲ Collapse
| | | | murat Karahan
Türkiye
Local time: 02:02
English to Turkish
+ ...
TOPIC STARTER | Yaratıcılık... | Aug 11, 2003 |
Biraz olayı tersinden düşünelim. Başka bir forumda da bir İtalyan çevirmen İtalyanca'nın yetersizliğinden dem vurmuştu. Ona verdiğim yanıtı sadece İtalyanca yerine Türkçe koyarak eklemek istiyorum. İngilizce konuşan ülkeler yerine bilgisayar ve diğer teknolojilerde önde gelen ülke Türkiye olsaydı, bu yeni kavramlara isim bulma konusunda ne yapardık? Yok, bu Türkçe'yle olmuyor mu diyecektik?
Nezih Doğu wrote:
Contrastive veya comperative bakarak iki dil arasında bazı, hatta çok önemli şeyleri, çözmek mümkün. Ne var ki dilbilimsel dayanak, bazen çeviride yetersiz kalabiliyor. Anladığım kadarıyla Murat ve Tayfun'un ifadeleri de bizi aynı yere çıkarıyor. Ya, aslına sadık kalıp kopukluklara sebep olunacak, ya da ortaya yeni bir önerme (önerme diyorum, çünkü bir ifadenin sözcük olabilmesi için önce kabul görmesi gerekir bence) atılıp tepkilerle yaşanacak.
Açıkçası ben, yaratıcı olmaktan yanayım. Somut örneklemeler de yapacağım ama internet cafeden ancak bu kadar oluyor. Görüşmek üzere.
| | | | To report site rules violations or get help, contact a site moderator: You can also contact site staff by submitting a support request » Bir kuyu, bir taş No recent translation news about Türkiye. |
| Wordfast Pro | Translation Memory Software for Any Platform
Exclusive discount for ProZ.com users!
Save over 13% when purchasing Wordfast Pro through ProZ.com. Wordfast is the world's #1 provider of platform-independent Translation Memory software. Consistently ranked the most user-friendly and highest value
Buy now! » |
| | Trados Studio 2022 Freelance | The leading translation software used by over 270,000 translators.
Designed with your feedback in mind, Trados Studio 2022 delivers an unrivalled, powerful desktop
and cloud solution, empowering you to work in the most efficient and cost-effective way.
More info » |
|
| | | | X Sign in to your ProZ.com account... | | | | | |
Login to reply/comment 
Translation news in Türkiye
